« تنبک » یا « تمبک » از سازهای ضربی است و از نظر سازشناسی جزو طبل های جامی شکل محسوب می شود و یکی از کامل ترین سازهای کوبه ای پوستی موجود در جهان به شمار می رود.
این ساز را با هر ده انگشت می نوازند و نقش همراهی کننده و هماهنگ کننده سایر ساز ها را در گروه نوازی بر عهده دارد.
بدنه تنبک را در گذشته از جنس چوب، سفال و گاهی هم فلز می‌ساختند، لیکن امروزه از جنس چوب می‌سازند.
تنبک از بخش‌های زیر تشکیل شده است :
از حلقه در انگشت‌های وسطی دستان می‌توان با زدن روی پوست دهانه بزرگ چسبیده به تنه و شیارهای روی تنه با کشیدن حلقه‌ها اصوات و شیرین کاری‌های متنوع و جالبی اجرا کرد.
لک صورتت روبدون آسیب به پوستت باسرم لاکتیک اسیداوردینری اصل ازبین ببر
تنبک از قدیم الایام به شکلی ساده تولید می شده است و خیلی شاید تنوع خاصی در گذشته نداشت و تفاوت تنبک ها بیشتر به جنس چوب و یا جنس پوست مربوط می شد ولی اکنون تنبک های مختلفی ساخته می شود که در زیر به چند نمونه از آن ها اشاره خواهیم کرد.
در تنبک های یک تکه که اکنون شاید بسیار کم باشد کل بدنه تنبک از یک چوب یک تکه تراشیده و ساخته می شد که استاد با وسایل و ابزار مختلف بدنه را ساخته و پرداخته می کرد که کار زمان بری هم بود است و در نهایت پوست روی چوب کشیده می شد.
در این تنبک بدنه از چند قسمت تراشیده می شود و بعدا با چسب به همدیگر چسبانده و آماده برای کشیدن پوست می شود، ساخت این نوع تنبک نسبت به اولی کمی راحت تر است و به دلیل محدود نبودن کار دست سازنده را باز تر می گزارد.
در تنبک های ترکه ای تنبک از چندین تکه چوب که اصطلاحا ترکه گفته می شود در کنار هم تشکیل و ساخته می شود که به طرق مختلف شکل گرفته و بدنه تنبک را می سازد.
ساخت این مدل تنبک اندکی راحت تر است و به دلیل چند تکه بودن و ترکه ای بودن بسیار هم سبک از آب در خواهد آمد که این خود شاید نوعی مزیت برای این مدل به حساب بیاید.
هاست ووکامرس مخصوص فروشگاه اینترنتی با لایت اسپید بهینه‌شده+SSLرایگان
در این مدل جنس بدنه تنبک اصلا چوب نیست و از پلاستیک فشرده و یا فایبر گلاس استفاده می شود که قالب گیری شده و می تواند تولید سریع و انبوه داشته باشد این مدل البته بسیار سبک است ولی تایید برخی اساتید نیست چرا که جنس صدای چوب را نخواهد داشت.
پیشینه تنبک با نام‌های پهلوی دمبلک به پیش از اسلام می‌رسد و بنابر نظر دکتر معین دمبک صورت دگرگون‌شدهٔ همین نام است.
تنبک در چند دهه اخیر پیشرفت چشم‌گیری کرده و حتی به عنوان سازی تکنواز و مستقل نیز مطرح شده‌است.
دربارهٔ وجه تسمیه این ساز، هنوز یک رای نهایی حاصل نشده‌است. بهمن رجبی معتقداست که نام این ساز در اصل تنبک بوده و تبدیل آن به تمبک به دلیل قلب حرف «ن» ساکن به «م»، قبل از حرف «ب» است؛ مثل اتفاقی که در تلفظ واژه «شنبه» می‌افتد.
(تنبک و نگرشی به ریتم از زوایای مختلف نوشته بهمن رجبی) اما گروهی دیگر اعتقاد دارند که صورت «تنبک» منشاء منطقی نداشته و به همین دلیل به اشتباه در میان مردم رواج یافته است.
اما در نوازندگی این ساز از تکنیک‌هایی به نام‌های «تُم»، «بک»، «پلنگ» و «ریز» استفاده می‌شود؛ بنابراین چندان بعید نیست اگر نامگذاری «تمبک» بر اساس همین اسامی صورت گرفته باشد.
از دیدگاه زبان‌شناسان واژه Tambourine که در زبان‌های اروپایی برای تمبک به کار می‌رود از واژه تنبور پهلوی وام گرفته شده‌است.
این ساز از دو قسمت کلی و استوانه ای شکل تشکیل شده است؛ یک قسمت به قطر تقریبی ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر و به طول ۴۵ سانتیمتر است که بر سمت بالای آن پوست کشیده می شود و در پایین به قسمت دیگر متصل می شود؛ این قسمت استوانه باریک تری است که در قسمت پایین کمی گشاده ترشده و به دهانه ای بازمنتهی می شود.
اما به طور دقیق تر می توان گفت که این ساز از پنج قسمت تشکیل می شود.
این ساز از چوب درخت گردو یا توت ساخته می شود اما می توان گفت که چوب گردو بهترین و مناسب ترین چوب برای ساخت بدنه است؛ چرا که علاوه بر مرغوبیت و دوام و استحکام، دارای رگه های زیبا و جذاب می باشد.
بعد از تهیه چوب و کندن پوست آن توسط تیشه، نوبت به خراطی و شکل دهی می رسد. بعد از شکل دهی، آن را حدود چهار ماه را در کیسه یا جایگاهی ویژه محبوس و سپس به مدت یک سال در هوای آزاد نگهداری کرده و سر انجام بر روی آن پوست می کشند.
معمولا بر روی تنه و نفیر آن خاتم کاری انجام می دهند.
از سازندگان تنبک می توان از امیر همتی، جمشید محبی، رضا خراشادی نام برد.
از نوازندگان بنام تنبک می توان از حاجی خان ضرب گیر، عیسی آقا باشی، استاد حسین تهرانی، استاد محمد اسماعیلی، بهمن رجبی و … نام برد.
نوازنده نشسته و ساز را بطور افقی بر روی ران خود قرار می دهد، معمولا پای چپ خود را قدری جلوتر از پای راست قرار داده به گونه ای که پاشنه پا در جهت بالا گرایش داشته و پنجه بر زمین تکیه می کند.
دست چپ خود را در بالا و دست راست را در سمت راست تمبک قرار داده و با انگشتان، نرمه و تمام دست خود بر قسمت های مختلف (مرکز، میان، کنار) پوست می کوبد.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.