ساکسیفون عضو خانواده ی سازهای بادی چوبی است حتی اگر تقریبا کاملا از فلز ساخته شده باشد. صدا با ارتعاش یک قمیش تکی تولید می شود که شبیه به روش تولید صدا در کلارینت است. کلارینت و ساکسیفون از خیلی جهات مشابه یکدیگر هستند. بسیاری از هنرجویان مبتدی ممکن است تمایلی به پرداخت قیمت بالاتر ساکسیفون نداشته باشند. سایرین شاید دست های به اندازه ی کافی بزرگ برای جای گرفتن در اطراف کلیدهای ساکسیفون را نداشته باشند. آن هنرجویان ممکن است با یک کلارینت شروع کنند و در آینده به ساکسیفون روی آورند.

هر سازی عضو یک خانواده ی کوچک تر سازها است که در اندازه ها و اشکال مختلف می باشند. خانواده ی ساکسیفون بطور اساسی دارای چهار عضو است. ساکسیفون های Bb (B بمل) سوپرانو، Ebآلتو، Bb تنور و Eb باریتون به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند. یک هنرجو با دست بزرگ می تواند با ساکسیفون Bb تنور موفق شود اما آلتو معمولا ترجیح داده می شود. ساکسیفون های سوپرانو و باریتون توسط نوازنده های حرفه ای که احتمالا با ساکسیفون آلتو شروع کرده اند، نواخته می شود. یک مدل خیلی قدیمی ساکسیفون، یک “ساکسیفون ملودی C” است. این ساکسیفون تقریبا شبیه ساکسیفون تنور است اما ساز قابل قبول برای یک مبتدی نیست. بیشتر یک ساز نوظهور است.

مانند تمام سازها، ساکسیفون به تعمیر و نگهداری و تمیز کردن نیاز دارد. این ساز درون جعبه اش به صورت سه قطعه به علاوه ی یک قمیش و یک بست (ligature) نگهداری می شود. بست یک گیره است که قمیش را در اطراف دهانه محکم نگه می دارد. قمیش قسمت حساس و ظریف این ساز است. لب پر کردن و خرد کردن یک قمیش با خوردن دهانه به پایه ی موسیقی یا لباس بسیار آسان است. یک بار که قمیش آسیب ببیند یا فرسوده شود، باید تعویض شود. هنرجویان که خیلی مراقب قمیش خود هستند باز هم نیازمند قمیش های جایگزین هستند تا یک سال گروه را به پایان برسانند.

تمام قمیش ها داری یک درجه ی سختی از “۱” تا “۵” هستند. هرچه شماره پایین تر یاشد، قمیش نرم تر است. به صورت عمومی، قمیش های محکم تر یا سخت تر توسط نوازنده های حرفه ای استفاده می شوند. معلمان نظر متفاوتی نسبت به سختی قمیش برای مبتدی ها دارند. بیشتر آن ها معمولا معتقدند که مبتدی ها باید با یک قمیش شماره ی “۲” شروع کنند. یک شماره “۱” خیلی نرم است. نوازنده های پیشرفته هرچه سطح اجرا و ماهیچه های لب آن ها پیشرفت می کند، شماره را بالاتر می برند.

ساکسیفون با دست چپ که به دهان نزدیک تر است نواخته می شود. دست راست کلیدهای پایین تر را می پوشاند. به دلیل اینکه ساکسیفون تنها ساز چوبی بادی است که از برنج ساخته شده است، توانایی نواختن صداهای بلند توسط مبتدی ها را دارد. یک نوازنده با تمرین می تواند یک صدای خیلی آرام و دلنشین تولید کند.

ساکسیفون سازی است که به صورت خیلی گسترده استفاده می شود. این سازها نقش مهمی در گروه ها، گروه های جاز، و گروه های موسیقی بی کلام کوچک ایفا می کنند. این ساز در مقایسه با سایر سازها نسبتا جدید است. مخصوصا دیدن تعدادی ساکسیفون با اندازه های مختلف در گروه های جاز عادی است. ساکسیفونیست های جاز حرفه ای تمایل دارند که بیش از یک ساکسیفون بنوازند. آن ها ممکن است ساکسیفون های سوپرانو، آلتو، تنور و باریتون و همچنین فلوت و کلارینت داشته باشند و با آن ها اجرا کنند.

تاریخچه ساکسیفون

ساز ساکسیفون توسط آدولف ساکس که اهل بلژیک بود اختراع شد. او سازنده ی ساز بود و در نواختن فلوت و کلارینت دستی در کار داشت. جالب است بدانید او در مغازه ی پدرش در پاریس کار می کرد که تصمیم به ساخت این ساز گرفت. سال ها بعد اولین مدرسه ساکسیفون در سال ۱۸۴۷ در پاریس تاسیس شد و در سال۱۸۵۸ ادولف ساکس به عنوان استاد هنرستان موسیقی پاریس محسوب شد و در سال ۱۸۶۶ حق اختراع ساکسیفون تمام شد و در سال ۱۸۸۵ در ایالات متحده اولین ساکسیفون توسط gus buescher  ساخته شد. بعد از فوت ادولف پسرش ادوارد تجارت آن را در دست گرفت و این ساز کم کم جای خود را در موسیقی جهانی باز کرد.

انواع ساکسیفون

ساکسیفون انواع خاصی دارد که برای آموزش آن باید ابتدا انتخاب کنید که کدام نوع ساکسیفون را می خواهید یاد بگیرید.

ساکسیفون آلتو

ساکسیفون آلتو برای مبتدیان گزینه ی مناسبی است و نواختن و آموختن آن نسبتا آسان تر است و این ساز پرکاربرد ترین ساکسیفون در بین ساکسیفون ها است. از لحاظ اندازه این ساز چیزی میان تنور و سوپرانو است.

ساکسیفون سوپرانو 

ساکسیفون سوپرانو کوچکترین و سبک ترین ساکسیفون است و این ساز دارای دهانه ای صاف است.  میتوان گفت نواختن این ساز نسبت به بقیه ی ساکسیفون ها سخت تر است.

ساکسیفون تنور

ساکسیفون تنور نسبت به ساکسیفون آلتو بزرگتر است و در محدوده نزدیک به صدای انسان تولید صدا می کند. ساکسیفون تنور نیز نیز یکی از پرکاربردترین ها ساکسیفون ها می باشد.

ساکسیفون باریتون

ساکسیفون باریتون در بخش باس استفاده میشود. این نوع ساکسیفون بزرگترین و سنگین ترین ساکسیفون محسوب میشود به این دلیل نگهداری آن در دست سخت تر است.

ساختار ساکسیفون

ساکسیفون دارای دهنی یا دهانه است که نوازنده با دمیدن در این قسمت قادر به تولید صدا می شود و با فشار دادن روی کلید ها قادر به تولید نت خاص می شود و صدا از طریق شیپور از ساز ساکسیفون خارج می شود.

در تصویر زیر می توانید تک تک قسمت های ساکسیفون را مشاهده کنید.

آموزش ساکسیفون – نحوه نواختن

مرحله ۱

پوزیشن مناسب نشستن برای نواختن ساکسیفون :

۱: روی صندلی پشت صاف بنشینید و پاهایتان را روی زمین قرار دهید.

۲ : لبه ی صندلی بنشینید و پشتتان را لم ندهید در عین حال اجازه دهید بدنتان راحت بنشیند.

البته می توانید برای شروع ایستاده ساز بزنید ولی برای افراد مبتدی بهتر است نشسته ساز زدن رو یاد بگیرید.

۳: صاف بنشینید و کمر و شانه هایتان را ریلکس کنید. این حالت به شما اجازه می دهد راحت ساز بزنید و از آسیبات در امان بمانید.

۴ : بند گردن را دور گردن خود بندازید و طول آن را تنظیم کنید.

مرحله ۲

آموزش نحوه دست گرفتن ساکسیفون:

۱: دست هایتان را به شکل حرف لاتین سی در کنار هم قرار دهید و دقت داشته باشید نیم دایره به قدری بزرگ باشد که ساز در آن جا بشود.

۲: انگشت شست راست خود را در تکیه گاه زیرین ساز قرار دهید. تکیه گاه شست زیرین ساز یک قطعه ی خمیدهدر پشت ساز است که درست زیر گردن ساز قرار دارد. تکیه گاه زیرین ساز به نوازنده اجازه می دهد ساز را تکان دهد.

انگشت شست دست چپ خود را در تکیه گاه شست زیرین ساز قرار دهید. ساز را سمت راست پای راست خود نگهدارید.

در نیمه ی راه پشت گردن ساکسیفون یک کلید کوچک خواهید دید . انگشت شست خود را در مقابل آن کلید قرار دهید. انگشتان خود را به دور گردن ساز بپیچید و آن ها را روی سه کلید بالای گردن ساکسیفون قرار دهید. با انگشت بالا ساز را ثابت نگهدارید. همزمان سایر انگشتان را آزاد نگهدارید تا با آن ها بتوانبد کلید هارو نگه دارید.

با استفاده از دست راست بدنه ساکسیفون را به سمت بالا هل دهید و به آرامی به جلو بچرخید

با دست راست خود قمیش ساز را به دهان خود برسانید.

لب پایین خود را بالای دندان های ردیف پایین خود قرار دهید.

دندان های بالایی خود را به آرامی در برابر دهان قرار دهید. با دندان های بالایی نیش نزنید و آن را آرام نگه دارید به این پوزیشن آرایشگاه می گویند.