صفحه شطرنج یک صفحه مربع هشت در هشت خانه یکی در میان سیاه و سفید است که جمعا ۶۴ خانه است؛ ۳۲ خانه سیاه و ۳۲ خانه سفید دارد. این بازی دو نفره به وسیله ۳۲ مهره ؛ ۱۶ مهره سفید و ۱۶ مهره سیاه انجام می شود. موفقیت در ورزش شطرنج به توان تحلیل و فهم انتزاعی ذهن بستگی دارد. پیش روی هر بازیکن ستون های عمودی هستند که با حروف الفبا و ازسمت چپ از A تا H، به سمت راست صفحه بازی میرسند و همچنین ردیف های افقی بر روی هم چیده شده اند که با اعداد ۱ تا ۸ مشخص می شوند بدین ترتیب که ردیف پیش روی هر بازیکن عدد ۱ و ردیف پیش روی حریف او عدد ۸ می باشد.
۱۶ مهره سفید در ۱۶ خانه در دو ردیف یک و دو و ۱۶ مهره سیاه هم در ۱۶ خانه در دو ردیف ۷ و ۸ قرار می گیرند. نحوه قرار گیری صفحه شطرنج باید طوری باشد که اولین خانه سمت راست هر دو شطرنج باز سفید باشد. قیمت صفحه شطرنج به نوع کیفیت و صفحه بستگی دارد و از ۲۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان متغیر است.
ساعت شطرنج در برگزاری مسابقات، اهمیت دارد و برای تعیین وقت میان دو بازیکن است تا در زمانی محدود بازی خود را تمام کنند ، فردی که تایمش زودتر تمام شود بازنده این دیدار است. قیمت ساعت شطرنج از ۵۰ هزار تومان تا ۴۰۰ هزار تومان متغیر می باشد.
مهره های شطرنج پیاده یا سرباز، فیل، اسب، رخ و وزیر، شاه نام دارند.
حال در این قسمت به توضیح هر کدام از مراحل بالا می پردازیم.
زمانی که صفحه شطرنج را باز می کنیم، هر بازی کننده تعدادی خانه مربع شکل سیاه و سفید در مقابل خود دارد. مهره های شطرنج همیشه طبق یک قانون چیده می شوند و ردیف دوم را باید با سرباز ها پر کرد.
از گوشه شروع می کنیم و به تریتب در گوشه دو طرف دو رخ را قرار می دهیم و بعد از آن از دو طرف اسب، بعد دو فیل و بعد شاه و وزیر.
شاه سفید باید روی مربع سیاه و شاه سیاه باید روی مربع سفید قرار بگیرد و وزیر نیز باید در مربع باقیمانده باشد.
هر یک از شش مهره مختلف شطرنج متفاوت حرکت می کنند. مهره ها نمی توانند از دیگری بگذرند و این که نمی توانند جای مهره دیگر را اشغال کنند و در صورتی که یکی از مهره ها بیرون از بازی باشد، می توانند جای آن رابگیرند. مهره ها می توانند به گونه ای حرکت کنند که از خود دفاع کنند.
شاه مهم ترین مهره در بازی می باشد اما در واقع ضعیف ترین است. مهره شاه می تواند تنها یک خانه اما به هر جهتی حرکت کند. بالا، پایین، راست و چپ یا زیگزاگی. نباید تا حد امکان شاه را داخل بازی کرد و زمانی که شاه هیچ راه دفاعی نداشته باشد را کیش می گویند.
وزیر قدرتمند ترین مهره می باشد و او می تواند به هر جهت مستقیمی حرکت کند و هر چند خانه را نیز طی کند اما نمی تواند از مهره مقابل خود عبور کند. وزیر را می توان مانند مهره های دیگر در بازی مورد حمله قرار داد و در قسمت زیر می بینید که چگونه وزیر سفید، وزیر سیاه را بیرون می اندازد و سپس شاه سیاه مجبور به حرکت می شود.
رخ می تواند تا هر چند خانه که می خواهد حرکت کند اما نکته اینجاست که فقط مجاز به حرکت رو به جلو، عقب و چپ و راست است. رخ ها مهره های قدرتمندی هستند و می توانند نقش مهمی در مراقبت از مهره های دیگر داشته باشند.
فیل می تواند هر چند خانه را طی کند اما فقط حق حرکت اریب را دارد با شرط این که فیل باید تنها روی خانه ای باشد که همرنگ خودش است و فقط باید روی آن رنگ بماند.
اسب ها کمی با مهره های دیگر تفاوت دارند و آن ها باید دو خانه را در یک جهت طی کنند و حرکت آن ها باید به صورت L باشد. اسب ها تنها مهره هایی هستند که می توانند از مهره های دیگر نیز بگذرند.
حرکت سربازها کمی غیر معمولی است و آن ها می توانند فقط به جلو حرکت کنند اما اریبی به آن ها حمله شود. سربازها فقط باید یک خانه به سمت جلو بروند اما فقط در اولین حرکت اجازه حرکت دو خانه را دارند و برای حمله به سرباز ها فقط باید اریبی و به جلو حمله کرد و آن ها هیچ گاه نمی توانند عقب گرد داشته باشند.
تعدادی قانون خاص در بازی شطرنج وجود دارد که شاید در نگاه اول منطقی به نظر نرسد اما آن ها را برای هیجان بیشتر در بازی خلق کرده اند.
سربازها یک توانایی خاص دیگر دارند و آن این است که اگر سرباز موفق شود مسیر پیش روی خود را بصورت کامل و بسلامت طی کند و به سمت دیگر صفحه بازی برسد ، می تواند به مهره دیگری در بازی تبدیل شود. سرباز در این حالت می تواند نقش هر مهره دیگر را بازی کند. بعضی افراد فکر می کنند که سرباز را می توان فقط جایگزین مهره های خارج شده کرد اما این موضوع درست نیست و معمولا می تواند نقش وزیر را بازی کند و فقط سربازها هستند که می توانند از این قانون استفاده کنند.
یکی دیگر از قوانین خاص در شطرنج، قلعه سازی است. این قانون به شما اجازه می دهد که دو کار را با یک حرکت انجام دهید:از شاه خود مراقبت کنید و رخ را دوباره وارد بازی کنید و این قانون زمانی صدق می کند که شاه را دو خانه به سمت چپ یا راست حرکت دهیم و سپس از گوشه کناری به سمت راست شاه بیاوریم و البته که باید موارد عنوان شده در ادامه این مطلب ورزش و تناسب اندام نمناک در آن رعایت شده باشد:
همیشه اولین حرکت باید از سمت مهره سفید باشد و به این صورت که همیشه سفید حرکت می کند و سیاه به دنبال او است و در واقع مهره سفید یک شانس اضافی دارد و می تواند با هوشیاری سیاه را مورد حمله قرار دهد.
راه های زیادی برای برنده شدن در بازی شطرنج وجود دارد، از جمله کیش و مات کردن، بیرون کردن مهره ها، کناره گیری، خطا کردن و … .
هدف از بازی کردن، کیش و مات کردن رقیب است و این اتفاق زمانی می افتد که شاه کیش شود و نتواند خودش را نجات دهد.
اگر شاه نتواند از کیش و مات بگریزد، بازی تمام می شود و در واقع هیچ گاه نمی توان شاه را از بازی بیرون انداخت.
چهار قانون ساده در بازی که هر فردی باید آن را بداند:
شاه را به قسمت های امن تر در بازی ببرید و اصلا مهم نیست که چقدر به کیش و مات کردن حریف نزدیک باشید، باید مراقب باشید که در لحظه آخر شاه خودتان کیش و مات نشود.
با بی دقتی مهره ها را از دست ندهید که هر مهره ارزشمند است و در کیش و مات کردن می تواند نقش داشته باشد و اگر بخواهیم با عدد ارزش هر مهره را مشخص کنیم، باید اینگونه بگوییم :
سرباز ارزش ۱
اسب ارزش ۳
فیل ارزش ۳
رخ ارزش ۴
وزیر ارزش ۹
شاه ارزش بی نهایت
باید تمام حواستان به مرکز بازی و مهره ها باشد و با مراقبت کردن از مرکز بازی، اجازه حرکت بیشتر و فرصت حمله بالاتری دارید.
بهتر است که بیشتر مهره ها را وارد بازی کنید و شانس حرکتی خود را افزایش و طرف مقابل را کاهش دهید که با این کار فرصت بیشتری برای حمله به وزیر را خواهید داشت.
یکی از مهم ترین چیزهایی که باعث می شود در این بازی خبره شوید، دفعات بالای بازی است. اصلا مهم نیست که این بازی را در خانه با دوست یا اعضای خانواده انجام می دهید، یا آنلاین بازی می کنید فقط در هر دو حالت مهارت شما افزایش خواهد یافت.
ارزش مهره های شطرنج به شرح زیر است…
ارزش وزیر : ۹ امتیاز (به اندازهٔ ۹ سرباز ارزش دارد )
ارزش رخ : ۵ امتیاز (به اندازهٔ ۵ سرباز ارزش دارد)
ارزش فیل : ۳ امتیاز (به اندازهٔ ۳ سرباز ارزش دارد)
ارزش اسب : ۳ امتیاز (به اندازهٔ ۳ سرباز ارزش دارد)
ارزش سرباز :۱ امتیاز
مهره ها را در شطرنج با حروف ویژه ای نشان می دهند. حروف مهره ها به شکل زیر است…
سرباز (به انگلیسی :Pawn) با نماد P
اسب (به انگلیسی :Knight) با نماد N
فیل (به انگلیسی :Bishop) با نماد B
رخ (به انگلیسی :Rook) با نماد R
وزیر (به انگلیسی :Queen) با نماد Q
شاه (به انگلیسی :King) با نماد K
یک بازی شطرنج گاهی با برنده شدن یکی از طرفین به پایان نمی رسد ، بلکه ممکن است نتیجه مساوی شود. ۵ دلیل برای مساوی شدن بازی عبارتند از :
آموزش تاکتیک های پایهٔ شطرنج موجب جلوگیری از هرگونه اشتباه می شود و برای همه ضروری است.
گرفتن یک مهرهٔ بی دفاع حریف یکی از اساسی ترین تاکتیک ها است که به آن اِن پرایز می گوییم.
برای محدود کردن جنبش و جابه جایی مهره های حریف یک تاکتیک بسیار رایج به نام آچمز وجود دارد که در آن ، مهره ای به مهرهٔ حریف حمله ور می شود که اگر مهرهٔ حریف جا به جا شود ، مهرهٔ خودی را یک مهرهٔ ارزشمند حریف در پشت آن می زند. مثلا اگر پشت مهرهٔ حریف ، شاه قرار داشته باشد ، مهرهٔ حریف اجازهٔ جا به جایی را ندارد و به این نوع آچمز ، “آچمز مطلق” می گویند.
گاهی اوقات یک مهره مانند اسب می تواند به دو مهرهٔ حریف حمله ور شود. در چنین حالتی ، چنگال ایجاد می شود. مثلا اگر اسب در موقعیت حمله به شاه و وزیر قرارگیرد ، شاه وادار است به خانه ای امن حرکت کند و اسب می تواند وزیر را بزند.
در تاکتیک سیخ با حمله ورشدن یک مهرهٔ خودی به یک مهرهٔ ارزشمند حریف ، مهرهٔ حریف مجبور به جابه جایی می شود و مهرهٔ خودی می تواند مهرهٔ پشتی مهرهٔ حریف را بزند. مثلا اگر یک رخ به شاه حریف کیش بدهد و پشت آن وزیر حریف باشد ، شاه مجبور به جابه جایی می شود و رخ می تواند وزیر حریف را بزند.
حرکات ویژه ای در شطرنج وجود دارد که خلاف قواعد شطرنج است اما با دانستن آن می توانید روی مهره های خود بازی جالبی انجام دهید.
حرکت قلعه به بازی سرعت می بخشد و به دفاع کمک می کند. در این حرکت ، شاه و رخ می توانند هم زمان حرکت کنند. شاه دو خانه به سمت رخ حرکت می کند و رخ به سمت دیگر شاه می آید.
انجام حرکت قلعه در مواقع زیر غیرممکن است:
شرایط و الزامات :
شرایطی برای انجام این حرکت لازم است و قلعه رفتن در صورت مغایرت داشتن هر کدام مجاز نیست.
اِن پاسان حرکت ویژه ای در شطرنج است که سرباز تحت قوانین ویژه ای می تواند سرباز حریف را بزند. اگر یک سرباز در اولین حرکت خود دو خانه به سمت جلو حرکت کند و با انجام این حرکت دقیقا در مربع کناری مهره سرباز حریف قرار ، مهره حریف می تواند او را از بازی بیرون بیاندازد. سرباز باید در مربع پشت مهره ای قرار بگیرد که دو خانه به جلو آمده است، سپس آن مهره حذف می شود.
حرکت آن پاسان باید بلافاصله بعد از کنار هم قرار گرفتن سرباز شما و حریف انجام شود و اگر مهره ی دیگری را حرکت دهید، آن پاسان دیگر مجاز نیست.
اختراع این حرکت در شطرنج به پیش از سده پانزدهم میلادی باز می گردد که قوانین آن زمان به گونه ای بود که سرباز در نخستین حرکت خود نمی توانست دو خانه به سمت جلو حرکت کند. با افزودن این قانون که سرباز در حرکت نخست خود می تواند دو خانه به سمت جلو حرکت کند ، اِن پاسان نیز به قوانین شطرنج افزوده شد.
سرباز می تواند به مهره ای قوی تر تبدیل شود. اگر سرباز در زمین آن قدر به سمت جلو حرکت کند که به بازپسین ردیف شطرنج که شاه حریف در آن ردیف قرار دارد برسد به هر مهره ای می تواند تبدیل شود ، به این حرکت پیشرفت می گویند.
قدرت هر شطرنج باز با یک امتیاز به نام ریتینگ مشخص می شود. این عدد بر اساس بازی های رسمی انجام شده هر بازیکن تعیین می شود.
در پاسخ به سوال شما کاربران از ورزش و تناسب اندام نمناک باید بگوییم که شطرنج از نظر روحی و شخصیتی برای هر انسانی مفید است و به نوعی شطرنج را مادر ورزش ها می داند. شطرنج یک بازی فکری است و نیاز به استراتژی و تاکتیک هایی دارد که با آموزش صحیح و مطالعات بیشتر می تواند شما را به یک شطرنج باز خوب تبدیل کند. شطرنج سن نمی شناسد. شما در هر سنی باشید می توانید بازی کنید.
اگر می خواهید فرزندتان مسئولیت پذیر بار بیاید و قدرت پذیرش اشتباهاتش را پیدا کند، بهتر است او را با شطرنج آشنا کنید.
برای آموختن شطرنج به کودک خود عجله نکنید. از حرکات ساده شروع کنید و تا مدتی سراغ حرکات پیچیده نروید. کودکان شش یا هفت ساله و حتی برخی از کودکان چهار یا پنج ساله نیز می توانند شطرنج را بیاموزند.
شطرنج در سه سطح آماتور، متوسطه و پیشرفته است که هر سطحی آموزش و تاکتیک های خاص خود را دارد.
برای دریافت مشاوره رایگان و اطلاعات بیشتر با ما در ارتباط باشید
مربی هستید ؟ همکار ما شوید
بیشتر بدانید
دوره آموزشی نیاز دارید که پیدا نکردید؟
پیشنهاد آموزش جدید
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.